Zarębska Teresa, Kształtowanie panoramy Warszawy na skarpie do końca XVI wieku

drzeworyt opublikowany w 1581 r.

panorama narysowana ok. 1600 r.

panorama narysowana ok. 1600 r. - fragment

"Panorama Warszawy wraz z przedmieściami już u schyłku średniowiecza była malownicza i interesująca. Czy było to rezultatem świadomej kompozycji, potrzeby ekspozycji ważnych obiektów w najważniejszym widoku miasta, czy tylko wyzyskaniem funkcjonalnej oferty skarpy, nie wiadomo. Zamek, mury, baszty, wieże uzyskiwały dzięki skarpie prerogatywy obronne, ale lokalizacja aż czterech kościołów przy koronie skarpy tym się nie tłumaczy. Może poszukiwały one pewnej izolacji od miejskiego zgiełku, a zarazem szansy szerokiego oddziaływania na otoczenie i podnoszenie prestiżu miasta."

"Nie ulega wątpliwości, że u schyłku XVI wieku panorama Warszawy była piękna i malownicza, co zawdzięczała w znacznej mierze świadomemu kształtowaniu związku widokowego miasta ze skarpą i z Wisłą."

Zarębska Teresa, Kształtowanie panoramy Warszawy na skarpie do końca XVI wieku, w: 'Prace Naukowe WAPW, tom I 1999-2000', Warszawa 2001