niedziela, 14 sierpnia 2011

Sigalin Józef,
Warszawa 1944-1980. Z archiwum architekta,
Warszawa 1986, tom I, str. 81-83

Oto opis planu BOS-owców zatytułowany Wytyczne urbanistycznej struktury Warszawy.
"Urbanistyczna koncepcja Warszawy oparta jest  na rozszerzonym pojęciu miasta, a mianowicie na pojęciu Warszawskiego Zespołu Miejskiego. Ten obszar otaczający właściwe miasto zawiera liczne grupy osiedli podstołecznych szczególnie silnie związanych z ośrodkiem centralnym. Te grupy osiedli zamieszkałe są przez ludzi biorących bezpośredni udział w pracy Śródmieścia Warszawy, stanowiącego właściwą stolicę kraju.
Granicę maksymalnego rozwoju miasta wyznacza odpowiednio wybrana odległość od Śródmieścia. Jest to mianowicie odległość pozwalająca przy nowoczesnych środkach komunikacji mechanicznej przedostać się w ciągu nie więcej jak trzydziestu minut z mieszkania do miejsca pracy.
Główną osią konstrukcyjną zarówno samego Śródmieścia, jak całego zespołu miejskiego stać się powinien wysoki lewy brzeg Wisły, czyli tak zwana skarpa wiślana. Jest to największa i prawie jedyna atrakcja krajobrazowa terenu Warszawy, związana przy tym mocno z wielowiekową tradycją miasta, które od czasów średniowiecznych aż do początków XIX wieku rozbudowywało się na tej właśnie skarpie, tworząc z niej swoje architektoniczne oblicze. Dopiero bezładny rozwój miasta w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX - tak charakterystyczny dla tej epoki - zagubił zdrową i naturalną tendencję urbanistyczną. Warszawa rozlała się bezkształtnie dookoła dawnego ośrodka, Powiśle zaś zabudowało się wysokimi domami czynszowymi, zasłaniając prawie całkowicie skarpę od strony Wisły i niwecząc naturalny krajobraz. Dziś zniszczenie Warszawy pozwala naprawić błędy ostatniego stulecia i wrócić do właściwej struktury urbanistycznej miasta nadbrzeżnego. Nowe zaś potrzeby społeczne i nowe nie przeczuwane dawniej możliwości techniczne nakazują tę naturalną strukturę wielokrotnie rozbudować i wzbogacić.

Z tych założeń wychodząc, pragniemy umieścić na skarpie wiślanej grupę gmachów i zespołów architektonicznych - siedzib naczelnych społecznych instytucji stanowiących właściwy ośrodek społeczny. Łańcuch tych zespołów architektonicznych ciągnąć się będzie głównie od Starego Miasta na północy do Belwederu na południu - w oparciu o historyczny ciąg komunikacyjny Krakowskie Przedmieście - Aleje Ujazdowskie. Charakter krajobrazowy skarpy przesądza o zabudowie luźnej, mocno przerośniętej zielenią i niewysokiej, od dwu do trzech kondygnacjach monumentalnych.
Bezpośrednio na zachód od pasa przyskarpowego ciągnąć się będzie teren intensywniej zabudowany, skupiający gmachy wyższe i potężniejsze w masie, mieszczące główne urzędy państwowe z ministerstwami na czele. Teren ten przylega do arterii komunikacyjnej, która powstanie przez powiązanie ulic Mazowieckiej, Szpitalnej, Brackiej i Kruczej. Jego granicę zachodnią stanowi ulica Marszałkowska.
Dalsza część Śródmieścia - na zachód od Marszałkowskiej - stanowi obszar typowy dla wielkiego miasta nowoczesnego, gmachów biurowych rozmaitego rodzaju. Dominować tu będzie budynek biurowy przystosowany nie tyle do potrzeb ściśle określonej instytucji, ile do pomieszczenia różnych instytucji o rozmaitej wielkości i charakterze.
Te zasadnicze grupy terenów Śródmieścia o zdecydowanie różnym typie zabudowy i przeznaczenia stanowią jak gdyby trzy wielkie pasy równoległe do skarpy, a więc ciągnące się z północy na południe. Ich struktura wewnętrzna charakteryzuje się jednak głównie szeregiem osi kompozycyjnych, przebiegających z zachodu na wschód i łączących pas przyskarpowy z wnętrzem Śródmieścia.
Te osie kompozycyjne przebiegające przez zespoły placów są zarazem głównymi ciągami ruchu pieszego, zmierzającymi do najważniejszego z nich ciągnącego się wzdłuż skarpy. Powinny się one stać ośrodkami terenów o odrębnym przeznaczeniu, co przesądzi o charakterze i kolorycie lokalnym nie tylko wnętrz budynków, lecz także placów i zespołów architektonicznych. Poszczególne dziedziny życia społecznego, gospodarczego, kulturalnego powinny znajdować swe siedziby w takich właśnie pasach terenów ciągnących się - w szczególnym przypadku Warszawy - z zachodu na wschód, tak aby każdy z nich znalazł swój punkt kulminacyjny w pasie przyskarpowym.

Dwa najpotężniejsze takie pasy wschodnio-zachodnie zostały już zarysowane historycznie i czekają dziś na dalszy pełniejszy rozwój. Są nimi: Oś Saska i Oś Zamku Ujazdowskiego.
[...]
Do Śródmieścia zaliczyć należy jeszcze obszar Powiśla, które po stopniowym zlikwidowaniu wadliwej i zbędnej zabudowy stanie się wielkim naturalnym parkiem Śródmieścia, opartym o skarpę, stanowiącą tu monumentalny cokół głównych gmachów stołecznych. Pewien typ zabudowy znajdzie jednak na Powiślu zastosowanie. Będą to budynki niskie o typie monumentalnego parteru i o przeznaczeniu związanym z masowym ruchem spacerowym i z zagadnieniami artystycznymi. Oczywiście może tu być mowa jedynie o jak najrzadszym rozmieszczeniu nielicznych budynków wśród zdecydowanie zielonego terenu.
[...]"

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz